در ایرانی شهرهایی داریم که سرنوشت‌شان با تغییر یک محور و جاده تغییر کرده. مثل بسطام و ماسوله. وقتی در دوره فتحعلی‌شاه مسیر تهران- مشهد که از بسطام رد می‌شد، اندکی تغییر کرد و از روستای شاهرود گذشت، دوران افول بسطام و رونق شاهرود شروع شد. اما در ماسوله وضع حادتر است. ماسوله در دوره‌ای نسبتا بلند شهری آباد و پررونق بود و حلقه وصل خلخال و اردبیل به استان گیلان بود. کارگاه‌های آهنگری و کوره‌های ریخته‌گری آن معروف بودند. وقتی مسیر عوض شد، ماسوله کم‌کم افول کرد و نامش از شهر به روستا تبدیل شد.
امروز، صرفا بخاطر معماری پلکانی روستا، مردمانی برای دیدار و تماشایی چندساعته به این روستای زیبا سر می‌زنند و احیانا خُردک جنسی می‌خرند و زباله‌هاشان را در آن جا می‌گذارند و برمی‌گردند. حتی اقامت تک‌شبی هم چندان رواج ندارد. در سال ۱۳۵۴، به دلیل ویژگی‌های معماری و کالبدی در فهرست ملی میراث فرهنگی به ثبت رسید ولی ثبت جهانی آن، علی‌رغم یکی‌دو بار تلاش به جایی نرسیده‌است.
ماسوله سرزمین ماهِ کوچک است.