دومین عصر ششم:اودلاجان شناسی۲

در نشست دوم «اودلاجان از دریچه زندگی»، کمی عمیق‌تر و دقیق‌تر به تجربه زیستی اهالی اصیل پامنار و تهران‌پژوهان علاقمند به اودلاجان خواهیم‌پرداخت. موضوع نشست خاطره‌ها و اسناد مرتبط با سال‌هایی است که طرح احداث خیابان پامنار مطرح می‌شود و نهایتا در سال ۱۳۳۵ به اجرا درمی‌آید.
با حضور تعدادی از قدیمی‌های محله، خواهیم کوشید تصویری از کسب‌وکار پامنار در سال‌های بیست و سی خورشیدی به دست آوریم. تصویری کاملا متفاوت از چهره امروز. تصویری که نشان‌ از زیست محله‌ای دارد و هنوز چهره محله و خیابان به صورت پشتیبان تجارت و صنوف خرد نیامده.

نخستین عصر ششم

اودلاجان محله مهمی در تهران بود و هست. این را می‌دانیم. محله اودلاجان محله ثروتمندان و مشاهیر بزرگی بود، این را هم می‌دانیم. اودلاجان اصلی‌ترین سکونتگاه کلیمیان ایران بود. این را هم می‌دانیم. اودلاجان اولین محله تهران بود که آب لوله‌کشی شهری داشت. این را هم می‌دانیم. و . . .

اودلاجان محله مهمی در تهران بود و هست. این را می‌دانیم. محله اودلاجان محله ثروتمندان و مشاهیر بزرگی بود، این را هم می‌دانیم. اودلاجان اصلی‌ترین سکونتگاه کلیمیان ایران بود. این را هم می‌دانیم. اودلاجان اولین محله تهران بود که آب لوله‌کشی شهری داشت. این را هم می‌دانیم. و . . .

آیا این اطلاعات، با هر شاخ و برگی، برای شناخت اودلاجان کافی است؟ نه حتما. ولی متاسفانه، در تمام منابع دم دست، به ویژه منابع فضای مجازی همین چند مورد نخ‌نماشده مرتب دست به دست می‌شود. هیچ حرف تازه‌ای نیست. نه در خصوص معماری و شهرسازی محله حرف تازه‌ای هست، نه در خصوص تجربه زیسته مردم و اهالی محله. شاید به همین دلیل است که امروز در مقابله با علل افول محله و تبدیل‌شدن آن به ارزان‌ترین منطقه تهران هیچ حرف متین و مهمی نداریم. نمی‌دانیم چه می‌شود محله‌ای در جوار بزرگ‌ترین قطب تجاری کشور باشد و به این روز بیفتد.
اگر جنگ سبب شود تبار و هویتت را گم کنی، چه خواهی کرد؟
مستند داستانی زمناکو یکی از لایه‌های بسیار موثر ولی تاریک آثار جنگ ایران و عراق را برملا می‌کند. مستند تحسین‌شده جهانی با روایتی جذاب و خوش‌ساخت.
اثری از مهدی قربانپور

خانه اردیبهشت اودلاجان

در انتهای یک بن‌بست تنگ و کوچک، در کوچه آقاموسی، خانه‌ای هست که امروز «خانه اردیبهشت اودلاجان» نام دارد. این خانه تازه مرمت‌شده، حیاطی دارد و تالارهایی در دو وجه آن و البته حمام و خزینه‌ای که به شهادت آهک‌بری‌های دیوارهایش، قدمتی بیش از قاجاری دارد و یادگار دوران زندیه است. نقش‌ونگارهای این آهک‌بری‌ها هم چندان شبیهِ نقوش اسلیمی و ختایی نیست. شباهت زیادی به نقوش منبر و محراب کنیسه‌ها دارند.
بر اساسِ اطلاعات عبالغفار، که نخستین نقشه تهران را با نام «نقشه دارالخلافه تهران» تهیه کرده، در دوره ناصری، این خانه متعلق به میرزامحمد ناظر بوده. بنابه اطلاعات سفرنامه‌ها و تذکره‌ها، «ناظر» به کسی می‌گفتند که حساب دخل و خرج دربار را داشته. بنابراین، میرزامحمد آدم مهمی در آن دوره بوده. به همین خاطر هم هست که نام او در آن نقشه بر روی این خانه نوشته‌شده.

موزه سکه

موزه سکه در سال ۱۳۴۲ خورشیدی و با همت تیمسار فرج‌الله آق‌اولی مدیر عامل وقت بانک سپه تأسیس شد. بانو شیرین ملکزاده بیانی به عنوان کارشناس سکه مسوول گردآوری این مجموعه در سال‌های پیش و پس از آن بود و چیدمان و رده‌بندی سکه‌های موزه با نظارت مستقیم وی صورت پذیرفت.