
میدان توپخانه تهران
«خیابانکشیهای جدید نظام محلهبندی قدیمی شهر را دیگرگون کردهاست و برخلاف نقشه قبلی که شهر را بر اساس محلات معرفی میکند، توضیحات این نقشه بر اساس نام خیابانها و میدانها و موقعیت ادارات و سفارتخانهها و اماکن عمومی اصلی شهر ترتیب یافته است. نام میدان توپخانه در این نقشه به میدان سپه تغییر یافتهاست، لیکن در شکل و موقعیت و ارتباطات اصلی میدان تغییری پیدا نشدهاست. ساختوساز شهری داخل حصار شهر را پر کرده و در بعضی بخشها، خارج از حصار شهر، در حال توسعه است. در توضیحات نقشه، نام اماکن جدیدی در شهر دیده میشود. مانند باغ ملی، اداره اطفائیه، مدرسه طب و ادارات دولتی و کلوپها و بانکها و اماکن نظامی و هتلها و کتسولگریها. نقشه بعدی بر اساس شبکه سواره شهری تهیه شده و نمایشدهنده خیابانکشیهای اصلی شهر است. این نقشه مربوط به سال ۱۳۱۶ شمسی است و تغییرات اساسی شهر را طی هفت سال نمایش میدهد و نمودار طرحی است که از طرف وزارت داخله دنبال میشود. در این نقشه،دیگر ازحصار و دروازهها خبری نیستو دیوارهای ارک شهر برداشته شدهاست. خیابانکشیهای شطرنجی شهر تکمیل شده و شهر به چهار خیابان کمربندی و عریض که بر روی حصارهای قبلی یا حاشیه آنها کشیده شدهاند، محدود گردیدهاست. این چهار خیابان عبارتند از خیابان شاهرضا در شمال، خیابان شهباز در شرق، خیابان شوش در جنوب و خیابان سیمتری در غرب.در این نقشه، خیابان بوذرجمهری و خیام نیز تکمیل شدهاند و به صورت چلیپایی بافت مرکز شهر و بازار را قطع کردهاند. در موقعیت میدان سپه و خیابانکشیهای متصل به آن تغییری حاصل نشده و شش خیابان متصل به میدان، خیابانهای سپه (مریضخانه)، فردوسی (سفرا)، لالهزار، چراغ برق (چراغ گاز)، ناصر خسرو (ناصریه) و باب همایوناند. محوطه بازار و محله آن با چهار خیابان محصور شده. . . عنصر جدیدی که در نقشه دیده میشود میدان و ایستگاه راهآهن است. میدان اصلی دیگری که احداث شده حسنآباد است.»