کس نخارد پشت من، جز ناخن انگشت من!

کس نخارد پشت من، جز ناخن انگشت من!

ضرب‌المثل‌ها مخزن اسرار و دریای حکمت هستند. هیچ یک از این مثل‌ها و استعاره‌ها بی‌مسما و بدون حکمت و دلیل نیستند. علاوه بر آن، هر مثل یا عبارت تاریخی، عصاره تجربه چندین نسل و جامعه است. یکی از معروف‌ترین مثل‌های تاریخی ما این است که می‌گوید: «کس نخارد پشت من، جز ناخن انگشت من!». این مثل، یک دریا سخن و معنا در پس خود دارد. می‌توان آن را بر «فردگرایی» نسبت داد و ظالمانه فریاد زد که «ایرانی‌ها از قدیم و ندیم فردگرا بودند و هستند و این هم مثل و مثالش». و می‌توان آن را مصداق کوشش و پشتکار ایرانی‌ها دانست که دل در گروه توان و هوش خود دارند نه چشم‌انتظار کمک دیگران از غیب یا همسایه.