مستند ابوالحسن اقبال آذر

ابوالحسن اقبال آذر، یا اقبال‌السلطان آذر، از بزرگان مکتب تبریز، آوازخوان بزرگی است که در میان اهل خبره به «حضرت اقبال» معروف است. می‌گویند وقتی در سرای مظفری بازار تبریز آواز می‌خواند، شیشه‌های زیر گنبد می‌لرزید. هنوز هم در میان پیروان مکتب تبریز حضرت اقبال بی‌جانشین است. او در سال ۱۳۴۹ پس از ۱۰۷ سال زندگی سالم و افتخارآمیز، درگذشت. اوج دوران آوازخوانی‌اش زمانی بود که متاسفانه امکانات کافی برای جاودانه‌کردن صدای جادویی او نبود. مستندی که درباره او ساخته شده، کوشیده ادای دینی باشد در محضر این استاد بی‌نظیر موسیقی ایران و مکتب تبریز.

گزارش مستند ابوالحسن صبا

گزارش مستند ابوالحسن صبا

یک گزاره مهم و ظریف هست که «رمز موفقیت یک جامعه آن است که گذشته نزدیک خود را کامل و خوب بشناسد». یکصدویکمین شبِ فیلم «خانه اردیبهشت اودلاجان» یادآور این گزاره بود. مستند ابوالحسن صبا با مروری بر ویژگی‌های اصلی استاد صبا، یادآور دوره باشکوهی از موسیقی ایران است. کافی است به استادانی اشاره کنیم که صبا در محضرشان درس آموخته: میرزا عبدالله فراهانی، درویش‌خان و علی‌نقی وزیری استادان تار و سه تار او بودند، مرحوم حسین هنگ‌آفرین استاد ویولن صبا بود. حسین اسماعیل‌زاده استاد کمانچه او. ابوالحسن نزد علی اکبرخان شاهی سنتور، نزد اکبرخان نی و نزد حاجی خان ضرب را آموخت. صبا در چنین دوره‌ای بالید و استاد شد.

مستند ابوالحسن صبا

صدو بیست و یکمین شب فیلم خانه اردیبهشت اودلاجان

این کلمات را دقت کنیم: ابوالحسن صبا از شش سالگی نواختن سه‌تار را نزد «میرزاعبدالله فراهانی» فراگرفت. در نُه سالگی به کلاس تار و سه‌تار «درویش‌خان» راه یافت . کمانچه را نیز با «حسین‌خان اسماعیل‌زاده» ادامه داد. ویلن را با «حسین هنگ‌آفرین» و سنتور را با «علی‌اکبرخان شاهی» آموخت، و . . . . .
چه دوره‌ای بود و چه هنرمندانی داشتیم. قصه آن سال‌ها و بالیدن و اوج‌گیری این استاد مسلم موسیقی ایران را زنده‌یاد احمد فاروقی قاجار به تصویر کشیده که خود از بزرگان کم‌نظیر سینمای مستند ایران است. امروز ۵۶ سال از ساخته‌شدن این فیلم می‌گذرد و تماشای آن حتی با کپی نه‌چندان سالم، لذت‌بخش است.

خانه موزه استاد ابوالحسن صبا

روی کاشی های آبی رنگ نوشته شده : «خانه موزه صبا »؛ خانه ای با دیوارهای آجری و حیاطی نعلی شکل که اتاق‌های نقلی رو به آن باز می‌شود. این خانه قاجاری زادگاه استاد ابوالحسن صبا بود و بعدها به پاتوقی برای شاعران و اهالی هنر و موسیقی تبدیل شد.