سلام
شهر قصههای خاصی دارد. محله هم همینطور. برخی از این قصهها چنان عادی و معمولی هستند که ما اصلا نمیبینیمشان. خیلی خوب میشود ما به محله و شهرمان کنجکاو شویم. بیخیال از کنار آن نگذریم. مثال: از کوچه رد میشوید. دری آشنا آنجاهست. خانه مثلا پدر بزرگ! یا مادر بزرگ!! از کنار آن در بهسادگی رد نمیشوید. ردی از خاطره در ذهنتان شکوفه میزند. شاید هم لحظههایی درنگ کنید و نگاهی به پنجره بالای در بیندازیدو انتظار داشتهباشید پرهیبی از ساکن آشنای خانه ببینید. کار به همین سادگی است. حالا اگر ما با خانههای دیگری هم آشنا باشیم که از خویشان یا دوستان هستند. از جلو در آن خانهها هم خیلی بیخیال رد نمیشویم. اینکه خانه یا محلهای برای ما آشنا باشدو توجه ما را جلب کند، چه اتفاقی میافتد؟ اولین نتیجه آشنایی این است که ما نسبت به این محله و خانه تعلق مکان پیدا میکنیم! علاوه بر آشناییهای شخصی با برخی خانهها، اتفاق مبارک دیگری هم در کوچه و محله میتواند بیفتد که خیلی مفید برای محله میتواندباشد. آن هم وجود یک دکه روزنامهفروشی است. در تمام شهرهای عالم، از جمله در شهرهای ایران، وجود دکه روزنامهفروشی در محل نشانه «محلهبودن» آنجا است. مثلا اگر راهتان به شهرک اکباتان افتاد، با چشم خریدار ببینید چند دکه در این شهرک وجود دارد. سر هر کنج یک روزنامهفروشی هست.
در آن سو، مثلا، در تمام خیابان میرداماد آیا دکه روزنامهفروشی دیده میشود؟ چرا؟ در خیابان یوسفآباد چندین دکه روزنامهفروشی هست آیا مثلادر خیابان اصلی سعادتآباد هم چنین دکهای هست؟ نه. چرا؟ شاید تصورش برای خیلیها سخت باشد که روزنامه عامل پیوند است، حتی بین ناآشنایان. شما سر راه اداره جلو پیشخوان روزنامه میایستید و خبری یا تیتری توجهتان را جلب میکند. بهخودی خود با کلام یا رفتار، به آن تیتر واکنش نشان میدهید. کسی که در کنار شما هست، به واکنش شما جواب میدهد. و در بسیاری موارد، این واکنش ساده و واکنش متقابل کناردستی شما، جرقه یک رابطه است. این جرقه نه در گلفروشی میزند نه در نانوایی. در روزنامه است که «خبر» ردوبدل میشود. خبر تازه. ولی در صف نانوایی حرفها عموما غرزدن و گلایه است تا صحبت درمورد یک خبر. در محله و کوچهای که دکه روزنامهفروشی باشد، در آنجا روح محله جاری است و آدمها پتانسیل بیشتری برای همصحبتی و همنوایی دارند.
میتوان، به ایجاز چنین گفت که برای شناخت روحیات یک محله و حتی شهر میتوان به روشهای بسیار ساده فضای گفتگو ایجاد کرد. حتی اقدام بسیار عادی و حتما ضروری، مثل پاکیزگی و آراستگی کوچه میتواند موجب مودت عمومی شود. تجربه نشان داده مردم در کوچه تمیزو آراسته زباله نمیریزند. مردم روی دیوارهای معمارساز و تمیز شعار نمینویسند. اینها همه نشانه است.