همه باور داریم محله اودلاجان ثروت نهفته و با ارزش فرهنگی تهران است. هنوز بسیاری از خانه‌ های تاریخی این محله که مقاومت و جان‌سختی کرده‌اند یا شانس آورده‌اند که تخریب و تبدیل به قوطی نشوند، قصه‌های زیادی برای گفتن دارند.

یکی از این خانه‌ها، که فراز و نشیب زیادی نیز تجربه کرده، «خانه مهربان» در کوچه میرزا محمود وزیر (جاویدی فعلی) است. در برخی اسناد آن را متعلق به «محبعلی‌خان خلج» دانسته‌اند که از رجال دوره قاجار بود؛ و طبق نقشه‌ای دیگر، این خانه در اختیار یکی از همسران ناصرالدین‌شاه به نام «زبیده خاتون» بود.

این خانه پس از برخی نقل و انتقال‌ها، توسط خانم و آقایی به نام مهربان‌منش خریداری شد و به عنوان یک موقوفه در اختیار موسسه خیریه کهریزک جهت بسته‌بندی کمک‌های مردمی قرار گرفت. در طی سال‌های مختلف این خانه تغییر کاربری زیادی را به خود دید، در نهایت در سال ۱۳۸۴ پس از مرمت و بازسازی‌هایی که در آن انجام شد، خانه مهربان در لیست آثار ملی ثبت‌شده ایران قرار گرفت.

معماری خانه مهربان که اصالتا مربوط به دوره قاجار است، پس از مرمت و تغییراتی در آن، در شمایل امروزی‌اش، یادگاری است از شیوه و اصول معماری عصر پهلوی اول. البته، خانه در شکل اولیه و اصیل خود، مجموعه‌ای بود از چند خانه و حیاط مرکزی، که هنوز هم می‌توان آن‌ها را دید.

ولی آن‌چه که در افواه عمومی رایج است، آن را خانه‌ای با یک حیاط مرکزی می‌داند. حتما می‌شود یادآور شد که در محله تاریخی اودلاجان بسیاری از خانه‌های اعیان‌نشین قدیمی، خانه‌های بزرگی بودند که متاسفانه در طول زمان، خواه به‌خاطر مسائل مالی، خواه به‌خاطر مناسبات ارث و ورثه تبدیل به خانه‌های کوچک شده‌اند.

به روایت یکی از قدیمی‌های محل، در اودلاجان خانه کوچک‌تر از هزارمترمربع وجود نداشت. امروز خانه زیبای مهربان، با کاربری اداری و با نام «دفتر بافت تاریخی شهرداری منطقه دوازده» درهای خود را به روی مردم عزیز باز کرده. مغتنم است.

قابل بازدید