سفارت انگلیس در گذر لوطی صالح
«پیش از اینکه تهران پایتخت شود، هیچ سفارتخانهای در ایران وجود نداشت. اما با روی کار آمدن سلطنت قاجاریه، درالخلافهشدن تهران و حکمرانی فتحعلیشاه، دول بزرگ در تهران یکییکی سفارتخانه تاسیس کردند. اولین کشوری که در تهران سفارتخانه بنا کرد، بریتانیای کبیر بود. نخستین سفارتخانه این کشور توسط سرگوراوزلی، سومین سفیر انگلستان، در گذر لوطی صالح بنا شد. . . گذر لوطی صالح تنها به دلیل وجود اولین سفارتخانه معروف نبود، بلکه این محله در دوران فتحعلیشاه جزو مناطق اشرافنشین محسوب میشد. در پی درخواست سرگوراوزلی، فتحعلیشاه دستور داد تا دو قطعه زمین در اختیار سفیر انگلستان قرار دهند. اوزلی، در زمین شمالی که کوچکتر بود سفارتخانه را بنا نهاد که در نقشههای آن دوران این بنا به عمارت یا سرای وزیر مختار انگلستان معروف شد و در قطعه بزرگتر باغی وسیع برای کارکنان و سکونت وزیرمختار احداث کرد. بعدها با ساخت حصار ناصری، سفارت انگلیس به محله نوساز دولت در غرب خیابان علاءالدوله که هم اکنون محل کنونی سفارت انگلیس است، انتقال یافت. پس از آنکه انگلیسیها از گذر لوطی صالح رفتند، آن باغ و سرای مربوط به آن به شخصی به نام ایلچی واگذار و باغ مذکور به باغ ایلچی معروف و بعدها آبستن حوادث مهم در دارالخلافه شد».
«۱۳ حکایت شیرین از طهران کتاب دوم» فرزانه نیکروح متین، مقدمه داریوششهبازی؛ نشرسیزده؛ چاپاول؛ ۱۳۹۵؛ ص ۱۷۱؛