سلام
مناطق و محورهای شهری، همیشه به یک شکل و شمایل نمیمانند و حسب مقتضیات توسعه شهری تغییر کاربری و چهره میدهد. در همین دور و اطراف ما، در روزگاری نه چندان دور، اودلاجان محله اعیان و اشراف شهر بود، ولی امروز چنین نیست. باز در روزگاری نه چندان دور، لالهزار بهترین و جذابترین محور شهری بود با پاساژها و سینماتئاترهای فراوان. در آن روزگاران هرکه میخواست تفرجی فرهنگی داشتهباشد به سمت لالهزار میآمد. در اینجا نه تنها سینما و تئاتر و پاساژ بود، دفاتر احزاب و گروههای صنفی هم بود. در یک منظر طبیعی، قاعدتا امروزباید در لالهزار دفاتراستودیوهاو کارگاههای فیلمسازی برقرار میبود. باید این سینماها در یک زنجیره کالبدی به کاخ جشنواره تبدیل میشدند، ولی چنین نیست. درست همانگونه که اودلاجان دیگر محله اعیان و اشراف نیست. از این مثالها زیاد است و نیازی به تکرار نیست. امام موضوع مورد بحث این است که اولا آیا گریزی از این کوچ هست؟ آیا میشد انتظار داشت اهالی یک محله همیشه همانجا بمانند؟ اصولا لازم است چنین شود؟
تجربه زیسته ما در شهرهای مختلف کشور نشان میدهد گریزی از این کوچها نیست. هرکدام هم ممکن است دلیل خاص خود را داشته باشند. به ویژه در کشورهای پیرامونی و در حال توسعه این تغییرات و کوچها عادیتر است. در بسیاری از این کشورها هنور بالاشهری و پایینشهری مطرح است. هنوز رانت زمین بر قیمت ساختوساز غلبه دارد.
در همین تهران، قطعا هزینه ساختوساز در شمیران فرقی با ساختوساز در نازیآباد ندارد ولی قیمت هر مترمربع مسکن در این دو نقطه تفاوت فاحش و سنگین دارد. این تفاوت ناشی از درجه استحکام و ایمنی یا نوع مصالح نیست بلکه قیمت خام زمین و رانت آن است که این تفاوت را باعث میشود. با این تفاصیل، باید به این موضوع از دریچه دیگری نگاه کرد. از این زاویه که آیا این کوچها سبب ارتقای منزلت محیط میشودیا نه. هرگزنباید انتظار داشتهباشیم محلهها و مناطق به چهره و کاربری قبلی برگردند. مثلا، اصلا معلوم نیست تلاش و تبلیغ برای برگردادن لالهزار به محور سینما و تئاتر آیا جواب میدهد یا نه. اگر در آن سالها این همه سینما در این خیابان باز شدند دلیل داشته. در همان سالها هم شاهد رواج سینماها در مناطق دیگر شهر، از جمله در خیابان جمهوری و ولیعصر و دیگر خیابانها بودیم. سینما و تئاتر مخاطب خود را دارد و در هر موقعیت شهری پاسخ نمییابد. اگر بخواهیم آرزوی متعالی خود را در جهت تبدیل لالهزار به محور فرهنگی و سینمایی محقق کنیم باید فضای لالهزار را برای این رفتار آماده کنیم. لالهزار بود که سینماها را در آنجا بهوجود آورد نه سینماها که آن محور را لالهزار کرد. تا قبل از ورود سینما و تئاتر به آن محور، به نقلاز تذکرهها و سفرنامهها، این محور مرکز ارائه لباش اشراف و عتیقهجات بود و آرایشگاه و . . .