خزانه بهکلی خالی است!
«مساله مالیه کمافیالسابق، به اعلی درجه سخت است. خزانه بهکلی خالی است و تصور آن هم که با اوضاع روزمره در اروپا از کجا بتوان پول به دست آورد، بهغایت دشوار. صاحبمنصبان سوئدی لاینقطع شکایت میکنند که اگر به آنها پول نرسد آنها دیگر نمیتوانند مسئولیت تابینهای خود را به عهده بگیرند و تهدید میکنند که اگر منظما پول به آنها پرداخت نشود، از دولت سوئد تقاضای احضار خود را خواهندکرد. دولت سوئد که با دولت انگلیس قراردادی دارد که بهموجب آن صاحبمنصبان سوئدی تا ماه مارس آینده باید در ایران بمانند، این اقدامات تهدیدآمیز را نپسندیدهاست. ولی تصور آن مشکل است که این خدمت نظامی را چطور میتوان تعقیب کرد اگر وجوه لازمه برای آن به دست نیاید. قراردادی که مابین دوست سوئد و انگلیس بستهشده، مفادش این است که از حالا الی مارس آینده، حدودی برای عملیات قراسوران موافق رضای روس معین گردد و مساله مالیه آن بر روی یک پایه مستحکمی نهاده شود. دولت انگلیس ۵۰ هزار لیره برای مصارف قراسوران در فارس و کرمان مساعده دادهاست. اقدامات اداره مالیه بهواسطه حرکات قونسولهای روس در منطقه نفوذ روس بسی دشوار شدهاست.
مالیاتی را که روسها و کسانی که در تحت حمایت روس هستند، باید بدهند و همچنین درآمد دهاتی را که اشخاص فوق مالک هستند یا در اجاره دارند، قونسولهای روس گرفته و به نام دولت ایران به بانک روس تحویل میدهند. لکن از زمانی که این پولها گرفتهشده تا به امروز یک دینار به کیسه دولت ایران داخل نشدهاست. قونسولهای روس در ادارات ولایاتی که در آنجاها اتباع روس یا کسانی که در تحت حمایت روس هستند، مالک یا اجارهدار اراضی باشند، کاملا مداخله میکنند»
کشف تلبیس یا دوروئی و نیرنگ انگلیس؛ از اسناد محرمانه انگلیسی در باب ایران؛ نشر احیا تبریز؛ چاپ اول؛ ۱۳۵۶؛ ص ۱۴۷
(این کتاب بار اول با اسم آلمانی «اسناد انگلیسی برای خفهکردن ایران» در سال ۱۲۹۶ خورشیدی در برلین نشر شد)
