نخستین «شب موزه»
خانه اردیبهشت اودلاجان
نخستین «شب موزه» خانه اردیبهشت اودلاجان، روز یکشنبه ۸ خرداد ۱۴۰۱ خورشیدی، با میزبانی مشترک «ایکوم» از ساعت ۱۷ تا ۲۰ برگزار شد. شبی مفید، خوب و شاداب.
نشست صمیمی و بسیار پرباری بود. آقایان شهاب‌الدین ارفعی، علیرضا قلی‌نژاد و احمد محیط طباطبائی به عنوان میهمانان و میزبانانِ دورِهمی، هر یک نکات بسیار زیبایی در خصوص موزه و آموزه‌های آن مطرح کردند و مخاطبان هم، حسب علایق و سلایق خود نکات دیگری را گفتند و پرسش‌هایی را مطرح کردند. نشست، به صورت گپ‌وگفت عمومی بود و قرار بر سخنرانی نبود. لذا می‌توان گزارش آن را نیز بصورت عمومی و بدون ذکر نام افراد مطرح نمود.
موزه، پنجره‌ای به جهان و آینده
در خصوص موزه، با نگاه تازه، نکات مهمی که مطرح شد، این‌ها هستند:
- موزه پنجره‌ای است به سوی جهان پیرامون. این پنجره است که به شما منظری از جهان و آینده را نشان می‌دهد. رو به آینده است نه گذشته.
- موزه فراگیر است و دموکراسی‌ساز. یعنی نه تنها ذات موزه ذات دموکراتیک است، بلکه به ایجاد دموکراسی هم کمک می‌کند. دموکراسی‌ساز است.
- موزه، با کالبد (بزرگ یا کوچک) تعریف نمی‌شود. به «آن» خود تعریف می‌شود. بر این اساس، یک نانوایی هم می‌تواند موزه باشد.
- موزه باید شانیت و مناسبت داشته‌باشد. ممکن است یک رویداد در یک مکان آن را تبدیل به موزه کند. ممکن است زندگی و اتفاقات زندگی یک شخصیت آن مکان را تبدیل به موزه کند. مهم آن است که موزه جعلی نباشد. اگر شما موزه‌ای در باب اتفاقی قاجاری دارید باید رفتار و منش قاجاری در آن جاری باشد.
- منطقی نیست کارکردی نامناسب در یک فضای تاریخی به وجود آید. مثلا در مجموعه‌ای مثل نگارستان، درست نیست اتاق دکتر سیاسی تبدیل به کافه شود. یا اتاق دکتر صدیقی تبدیل به گالری شود. هرچند گالری فی‌نفسه مکانی فرهنگی است. با این دید، منطقی است مدرسه‌های تاریخی مدرسه بمانند و توسعه بیابند. منطقی نیست آن‌ها را تبدیل به موزه یا فرهنگسرا و امثال آن کنیم.
روایت‌ها و قصه‌های شهر
در کنار این مفاهیم مهم در باب موزه، نکات زیبایی از جانب مخاطبان مطرح شد.
- چند سال پیش، توسط گروهی از معماران و پژوهشگران، فعالیت نسبتا مستمر در اودلاجان، انجام شده که جمع‌آوری روایت‌های شفاهی مردم از زیست و تاریخ اودلاجان در راس آن‌ها قرار دارد. مهم آن است که این روایت‌های تاریخی با استنادات تاریخی محک زده‌شده‌اند. این کوشش باید به سرانجام برسد و آن پژوهش به عمل اجتماعی تبدیل شود.
- در معماری فضاهای ایرانی، از جمله خانه یا موزه، «هندسه روحانی» نقش مهمی دارد. بر این اساس، می‌توان گفت برخی فضاها سبب تمرکز و آرامش فرد می‌شوند، برخی، برعکس، سبب پراکندگی و تکثر فرد. در برخی آثار قدما، مثل «آداب المشق» به این نکات اشاره شده.
- برای روایت قصه یک خانه، گاه، می‌توان به آثار مکتوب مراجعه کرد. مثلا روایت خانه پدر جلال آل‌احمد را توانستند دقیقا از روی نوشته‌ها و داستان‌های جلال برداشت کنند که کاملا هم دقیق بود.
- باید برای تبدیل بسیاری از خانه‌های مشاهیر به «خانه‌موزه» تلاش کرد. علاوه بر این، باید کاری کرد که این خانه‌موزه‌ها تبدیل به پاتوق و کانون فرهنگی شوند و از حالت خشک و رسمی خارج شوند.
کتاب‌خانه عمومی خانه اردیبهشت اودلاجان
در این نشست علاوه بر اهدای تقدیرنامه‌هایی از ایکوم به برخی کوشندگان آن، اعلام شد که «کتاب‌خانه خانه اردیبهشت اودلاجان» از امروز، رسما، عمومی اعلام می‌شود و تمام علاقمندان می‌توانند از آن استفاده کنند. این کتاب‌خانه، فعلا، حدود ۳۴۰۰ عنوان کتاب دارد و عناوین آن‌ها در وبسایت iacoo.ir قابل دسترس است.
این کتاب‌خانه پذیرای کتاب‌های اهدایی دوستان می‌باشد.
شب‌های موزه
یکی از زیبایی‌های این دورِهمی اعلام خبر راه‌اندازی شب‌های موزه در خانه اردیبهشت اودلاجان با همکاری «خانه پروین» است. این شب‌ها در یکشنبه‌ها برگزار خواهندشد. بدین‌ترتیب، نشست دورِهمی ایکوم در خانه اردیبهشت اودلاجان، تبدیل به «نخستین شب موزه» خانه اردیبهشت اودلاجان شد. دومین شب‌ِ موزه در تاریخ یکشنبه ۲۹ خرداد، با عنوان «موزه آبگینه» برگزار خواهدشد. اطلاعات لازم، به‌موقع اعلام خواهدشد.
بسیار عالی و آرزوی موفقیت برای مردمان بزرگوار و اندیشمند سرزمینمان که در پی رشد اندیشه، معرفی و حفظ میراث فرهنگی، هنری و ادبی ایران هستند.
بسیار عالی، از راه بسیار دور فعالیتهای شما اندیشمندان و هنرمندان و فعالان فرهنگی را چه در نشریه بسیار فرهیخته اردیبهشت و چه در صفحات مجازی دنبال میکنم و با دیگران دراشتراک میگذارم. به امید پیشرفت و موفقیتتان در ترویج فرهنگ و هنر در سراسر سرزمین ایران.