در تمام شهرهای ایران، مسجد علاوه بر منزلت دینی و مذهبی خود، چهره دیگری نیز دارد که شدیدا اجتماعی و مدنی است. گذشته از مساجد جامع و سلطانی که داستان خاص خود را دارند، دیگر مساجد هم عموما «شان نزول» مشخصی دارند. در بسیاری از شهرهای تاریخی ما مساجد به نام فلان شخصیت یا بهمان گروه معروف هستند مثل مسجد بهبهانی‌ها یا مسجد حاج اکبر. گاه مسجد با نام یک محل که شانیت خاص جغرافیایی یا آیینی دارد شناخته می‌شود مثل مسجد کوفه یا مسجد بازار. مسجد ارگ تهران هم چنین سرشتی دارد. این مسجد را بازاری‌های تهران ساختند. در سال۱۳۲۸  زمانی‌که نهضت ملی‌شدن نفت تمام کشور را به تلاطم کشانده‌بود و گروه‌های اجتماعی و اقتصادی کشور، هر یک دنبال تعریف جایگاه خود در آن جریان بودند. از جمله بازاریان،این مسجد ساخته شد.

مسجد ارگ معماری ویژه‌ای ندارد. نخست مسجدی تک شبستانی بود و بعدها در سال ۱۳۴۰ کمی توسعه یافت و شکل امروز را گرفت. توصیه به بازاریان برای ساخت این مسجد را آیت‌الله بروجردی مطرح کرد که مجتهد اول و یکه آن زمان بود. بعدها این مسجد مرکز اجتماع صنوفی از بازاریان شد که خط و ربط مشخصی داشتند. امروز نیز چنین است. البته تقریبا تمام مساجد کشور چنین خصلتی دارند. مردم، عموما، مسجد را به امام و پیشنماز آن می‌شناسند تا به مکان و شکل آن.

مسجد ارگ در سال ۱۳۸۳ دچار حریق شد و ده‌ها نفر جان باختند و موضوع آن نیز تبدیل به یک پرونده بزرگ قضایی شد. ظاهرا هنوز هم باز است این پرونده.

با عنایت به اتفاقات مهم سیاسی که با این مسجد گره خورده‌اند، می‌توان مسجد ارگ را از سیاسی‌ترین مساجد کشور دانست.

قابل بازدید