خانه وزیر مختار

یکی از خانه‌های بسیار زیبا و مهم در اودلاجان، خانه «نصیرالدوله بَدِر» است. که متاسفانه حال و روز خوشی ندارد و در مخمصه مالکیت و دعوای حقوقی از یک سو و معضلات اداری و میراثی از سوی دیگر است. این خانه متعلق به یکی از پیشگامان آموزش و پرورش مدرن در ایران و دولتمرد دوران قاجار و پهلوی است: میرزا احمدخان نصیرالدوله ، در سال ۱۲۴۹ خورشیدی در رشت به دنیا آمد در سال  ۱۳۰۹ در تهران درگذشت. او در تهران بنا بر سنت رایج در آن زمان به فراگیری ادبیات فارسی، فقه، اصول، حکمت الهی و هم‌چنین زبان فرانسه و علوم ریاضی پرداخت. در زمان ناصرالدین شاه به‌عنوان منشی دربار برگزیده شد و پس از قتل شاه به خدمت وزارت امور خارجه درآمد. مشاغل مهمی داشته، از سفارت ایران در اروپا تا وزارت و وکالت. از ماترک فرهنگی او می‌توان به تاسیس اولین مؤسسه تربیت معلم برای مدارس ابتدایی، با نام دارالمعلمین مرکزی در سال ۱۲۹۸ خورشیدی اشاره کرد. که بعدها دانشسرای مقدماتی جای آن را گرفت. این فعالیت‌ها، در حقیقت، پایه‌های دانشسرای عالی به شمار می‌روند. او برای تربیت زنان معلم هم  دارالمعلمات را تأسیس کرد. و از همه زیباتر، مدرسه موسیقی که تا آن زمان وجود نداشت. خانه او از چنان ارج و قربی برخوردار بود که در نقشه تهران که در سال ۱۲۳۲ خورشیدی توسط موسیو کرشیش ترسیم شد، نامش آمده. البته در این نقشه، خانه نصیرالدوله با نام «خانه و باغ وزیرمختار فرانسه» معرفی شده است. در آن زمان، اودلاجان از محله‌های اعیان‌نشین تهران بود و علاوه بر اعیان و اشراف، تعدادی از سفرای خارجی در این محله زندگی می کردند. خانه وزیر مختار فرانسه، بعدها به نصیرالدوله بدر،  نخستین وزیر فرهنگ ایران در دولت پهلوی اول منتقل شد و تا امروز به نام او خوانده می‌شود؛ چندان که کوچه ضلع شمالی خانه نیز، کوچه بدر نام دارد و در آن کوچه از قدیم، دبیرستانی به نام بدر وجود داشته است. خانه نصیرالدوله به یقین از نفیس‌ترین خانه‌های تاریخی تهران و کامل‌ترین خانه بازمانده از دوره قاجار در پایتخت است؛ زیرا مجموعه‌ای شامل بیرونی، اندرونی، حمام اختصاصی، کالسکه‌خانه، عمارت بادگیر و… را شامل می شود. دیگر خانه‌های قاجاری تهران اگرچه در قدیم شامل چنین بخش هایی بوده‌اند اما اکنون فقط بخش کوچکی از آن‌ها باقی‌است. تزئینات خانه نصیرالدوله بسیار نفیس‌است و طیف وسیعی از هنرهای وابسته به معماری تاریخی ایران را شامل می‌شود. این خانه، تنها است. دستی به یاری، می‌طلبد.

غیر قابل بازدید