سلام
در توصیف شهرهای جهان مدرن، دو ویژگی مهم را برمی‌شمارند: نخست حکمروایی سیستمی، دوم خردپذیری شهر. طبعا این دو ویژگی قابل تفکیک از هم نیستند. شهر اگر به صورت سیستمی مدیریت نشود، نمی‌تواند خردپذیر باشد و برعکس. اما این ویژگی‌ها چه تاثیری بر روابط اجتماعی مردم دارد. یک پرسش و خاطره از شهرهای تاریخی را باهم مرور می‌کنیم: بسیاری از خانه‌های اشرافی و بسیار زیبا در شهرهای تاریخی ما، نما و جداره‌ای که اشرافیت و ظرافت درون را نشان دهد ندارند. مثلا آثا با دیدن در ورودی خانه طباطبایی‌های کاشان می‌توان حدس زد چه عمارت زیبایی پشت آن در هست؟ آیا با دیدن دیوار و در ورودی خانه امینی‌ها قزوین می‌شود حدس زد چه ظرایف و زیبایی‌هایی در آن خانه وجود دارد؟ و ده‌ها و صدها مثال دیگر. به وجه دیگری از یک راز مستمر در شهرهای تاریخی‌مان هم اشاره می‌کنیم. می‌دانیم منطقه طرشت تهران از ییلاقات مورد پسند بزرگان قاجار بود و کاخ‌های کوچک و بزرگ بسیار داشت. حالا اثری از آن‌ها نیست. بسیاری از این کاخ‌ها را صاحبان یا وارثان آن‌ها پایین ریختند و از بین بردند چون بیم از آن داشتند که حکومت صاحب شود و مصادره کند.در همین اودلاجان سردرهای زیبا و باشکوهی را از بین بردند تا دولت، از جمله سازمان میراث فرهنگی دست روی آن‌ها نگذارد. و باز هم مثال‌های دیگر. چرا چنین است؟ چون جامعه به صورت سیستمی مدیریت نمی‌شود. چون جامعه هزاران لایه و رمز نامکشوف دارد. در یک جامعه مدرن که به صورت سیستمی مدیریت شود، مال و مکنت مردم مصون از هر نوع تعرض است.
چرا؟ چون «پاک» است، «سفید» است. یعنی نه به دولت بدهی دارد نه به کس دیگر. شما وقتی مالیات اموال و تجارت خود را پرداخته‌اید چرا از داشتن پول و ثروت خالص بترسید؟ امااین در شرایطی است‌که طرف دوم هم به این سیستم متعهد باشد. ممکن است مردم وظایف خود را به درستی انجام دهند ولی حکومت به روش قدیم خودکه حکمروایی فردی‌است ادامه دهدو این پاکیزگی رفتاری و مالیاتی را برنتابد. بنابراین جامعه‌ای می‌تواند خردپذیر و امن باشد که هم حاکمان هم مردم به اصول این مدنیت معتقد باشند. اگر بخواهیم مثال ساده‌تری بزنیم می‌توانیم به شفافیت و صداقت اجرایی مدیریت جامعه اشاره کرد. اگر تمام قوانین و مقررات به صورت شفاف و دقیق در سامانه‌های عمومی در دسترس مردم باشد، آیا مردم بازهم سراغ کارچاق‌کن می‌روند؟ اگر هرگونه تخلف رانندگی بدون حضور مامور پلیس ثبت و اعلام شود، آیا کسی سراغ چانه‌زنی با مامور می‌رود؟ این‌نوع مدیریت‌ها جامعه را خردپذیر می‌کندو خلاف فردی را به بزه اجتماعی تبدیل نمی‌کند، ضمن آن‌که خلاف فردی هم به حداقل می‌رسد. در این جامعه مردم دلیلی بر چانه‌زنی باهم ندارند. تابع اصولی هستند که روشن و گویا است.