کسی نیست که گذرش به میدان بهارستان بیفتد اما نظرش به ساختمان سفید رنگ و زیبایی که در جنوب ساختمان کنونی مجلس قرار دارد، نیفتد و کنجکاو دیدن این ساختمان قدیمی نشود؛ خانه میرزا حسین‌خان سپهسالار که این روزها به موزه مجلس شورای اسلامی تبدیل شده‌است.

مهدی‌خان شقاقی معمار این ساختمان تاریخی است که بستر و شاهدی برای حوادث مشروطه بوده. این خانه که درست با پیروزی انقلاب مشروطه، نخستین مجلس شورای ملی در آن تشکیل شده‌است، خانه میرزاحسین‌خان سپهسالار، صدراعظم ناصرالدین شاه بود.

با سر زدن به این خانه، علاوه بر تماشای معماری زیبای آن، تاریخچه مختصری از آن‌چه در مجلس شورای ملی و مجلس شورای اسلامی گذشته است را مرور می کنیم.

با ورود به حیاط موزه مجلس، مجسمه دو شیر برنزی که شمشیر به دست دارند توجه را جلب می‌کند. این دو مجسمه در دوره مظفرالدین شاه درست بالای ورودی ساختمان مجلس قرار داشتند و نمادی برای «عدل مظفری» بودند.

نخستین بخش بازدید، قسمت حوض‌خانه عمارت است؛ بنایی که دیوارها و سقف طاق ضربی آن با آجر ساخته شده‌است.

عکس‌های جا گرفته بر روی دیوار موزه مشروطه، روایت‌گر قصه‌هایی از گذشته هستند. در یکی از این عکس‌ها که به تحصن مشروطه‌خواهان در سفارت انگلستان برمی گردد، متحصنان در کنار دیگ‌های غذا و مشغول پخت غذا در حیاط سفارت انگلستان هستند؛ عکسی که عده‌ای از مورخان معاصر با استناد به آن، انگلیس‌ها را حامی مشروطه ایران می‌دانند.

این ساختمان علاوه بر اینکه در دوره مشروطه به توپ بسته‌شد، سه بار هم آتش گرفته و با این حال بعد از فراز و نشیب‌های زیاد، هنوز هم سر پا است.

درست در مقابل در همین ساختمان بود که حسنعلی منصو ر ترور شد. آن زمان موضوع عدم ورود خودروها به حیاط مجلس مطرح بود و ماشین نخست وزیر برای رعایت این موضوع بیرون از مجلس توقف کرد و حسنعلی منصور قبل از اینکه به مجلس برسد، توسط بخارایی کشته شد. پیش از این هم در نزدیکی بهارستان و همچنین مقابل ساختمان مجلس ترورهای دیگری رخ داده بود. مثل ترور نافرجام محمدعلی‌شاه.

ساختمان فعلی مجلس شورای اسلامی در همسایگی خانه سپهسالار، با معماری ناهمگون و نه چندان دلنشینش به چشم می‌خورد، ساختمانی با دیواره‌های سنگی که به شکل هرم ساخته شده و هیچ نسبتی بین آن و ساختمان مجلس شورای ملی برقرار نیست.

نخستین جلسه علنی‌ای که در این ساختمان برگزار شد مربوط به هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی است. تا پیش از آن در دوره پهلوی ساختمانی در خیابان سپه ساخته شد که به کاخ سنا شهرت داشت و محل برگزاری جلسات مجلس سنا بود.