سلام

تقریبا تمام اهالی حوزه شهرسازی و معماری در این اصل وفاق دارند که بافت‌های مسکونی هستند که تولید فرهنگ می‌کنند. خیابان یا محله‌ای که در اشغال دکان و بازار است، معمولا فرهنگ‌ساز نیست. البته، به گواه تاریخ، بازارهای تاریخی ایران، همیشه مرکز فعالیت‌ اجتماعی و سیاسی بوده‌اند و کانون‌های فرهنگی زیادی هم داشته و دارند. اما آن‌چه که فرهنگ‌ساز بودن بافت‌های مسکونی گفته می‌شود، متفاوت از فعالیت‌های صنفی و گروهی است. یک محله با تمام وجوه خود و با تمرکز غالب مسکونی، بستر مناسبی است برای تولید فرهنگ اجتماعی و تعاملات مدنی پایدار.

اما، این تمام قصه نیست. محله مسکونی در عین مزیت فرهنگ‌ساز بودنش، نقاط تاریکی‌هم دارد. عموما، این‌محله‌ها گرفتار «روزمرگی» هستند. بقول معروف، در طول روز در محله «مگس پر نمی‌زند». زندگی محله، معمولا، از غروب به بعد شروع می‌شود. عکس قضیه هم در بافت‌های تجاری اتفاق می‌افتد. پس از غروب و بسته‌شدن دکان و حجره‌های بازار، چنان سکوت و سکونی بر بازار حاکم می‌شود که سنگینی‌اش فراتر از «شب‌مرگی» است. و متاسفانه، هر دو وجه روزمرگی و شب‌مرگی، موجب بزه و خلاف است. در سکوت و تاریکی شبانه پهنه‌های تجاری اتفاقاتی می‌افتد که اصلا مطلوب جامعه نیست. در روزمرگی بافت‌ها و محله‌های مسکونی هم غم‌باری و سنگینی حسی غریبی وجود دارد که هرنوع سرزندگی را از انسان می‌گیرد. فضا بسیار دلگیر و سنگین است و قابل تحمل نیست.