گروه واقعه کاخ مرمر

«بازداشت این عده، پس از واقعه کاخ مرمر، در اروپا سروصدای زیادی به‌پا کرد و رابطه نیکخواه با سازمان انقلابی و سوابق آن‌ها در کنفدراسیون به رشد و وسعت هم‌دردی و تبلیغات خارجی افزود. از مجامع بین‌المللی برای نظارت بر محاکمه این عده به ایران آمدند. برای این هیئت مساله اساسی مثل همیشه نحوه رعایت اصول مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر و رسیدگی به امر شکنجه و نحوه تحقیقات بود و نیکخواه در این مرحله خود را به نفهمی زد، با توافقی که با سازمان به‌عمل آورده‌بود، از مساله شکنجه و حمله به رژیم خودداری کرد، برعکس، تمام وقت خود و دادگاه را با حمله به حزب توده و شوروی و خروشچف و مسائل جزئی پرونده گذراند. او از پاسخ گفتن به سوالات هیئت خارجی در مورد نحوه تحقیقات طفره رفت. در آبان ۴۴ در دادگاه اکثر متهمان اظهار ندامت و وفاداری نمودند. در دادگاه اول منصوری و کامرانی به اعدام محکوم شدند و دیگران به حبس‌های کمتر. چندتن به شش ماه، یعنی مدتی که در بازداشت بودند، محکوم شدند. کیانی و وکیلی تبرئه شدند. در دادگاه تجدیدنظر، نیکخواه به ده سال زندان محکوم شد ولی محکومیت اعدام منصوری و کامرانی مورد عفو شاه قرار گرفت و به ابد تبدیل شد. پس از اعلام عفو شاه به دو نفر محکوم، نیکخواه به آن‌ها توصیه کرد در روزنامه‌ها از شاه تشکر کنندو آن‌ها چنین کردند. نیکخواه و همکارانش در زندان به مشی چینی خود به‌شدت ادامه دادند و با عناصر توده‌ای طرفدار شوروی برخوردهای تندی کردند که به زدوخورد هم کشید. در پایان سال ۴۶ نیکخواه و منصوری به بروجرد تبعید شدند و در زندان بروجرد با تماس‌هایی که ساواک با نیکخواه برقرار کرد، او چهره خود را که از همان روزهای نخست بازداشت برای عده‌ای شناخته شده‌بود، آشکار کرد و نه فقط در لباس یک نادم، بلکه در نقش مدعی هرگونه مبارزه و مدافع رژیم ظاهر شد. در این موقع ازاین گروه سه نفر در زندان مانده‌بودند که عبارتند از منصوری، کاشانی و کامرانی. نفر اول و دوم آماده ندامت بودند و با این عمل مورد عفو قرار گرفتند. ولی پورکاشانی حاضر به ندامت نشد و همچنان که در مراحل قبل از خود شدت و حدت نشان نمی‌داد، در این‌جا نیز با روش اعتدالی خود را از سقوط حفظ کرد.»

تاریخ سی‌ساله ایران- جلد ۲؛ ب. جزنی؛ نشر گمنام؛ چاپ‌ اول؛ ۱۳۵۷؛ ‌‌ص ۱۳۷

(اتفاقات سیاسی سال‌های چهل، هنوز هم ناگفته‌های زیادی دارد. از جمله سرشت و سرگذشت سازمان‌ها و جریان‌های سیاسی.)

 

 

 

کتاب مکتب خانه در ایران