شهر سوخته، به عنوان یکی از مهمترین محوطههای باستانی ایران، در فهرست میراث فرهنگی جهانی، به عنوان شهر صلح به ثبت رسیدهاست. گفته میشود در این شهر صحبتاز نزاعو جنگ نبودهو اقوامو ملتهای محتلف در آن به صلح و صفا میزیستهاند. فیلم مستند «شهر سوخته» که در هفتادوهشتمین شب فیلم خانه اردیبهشت اودلاجان به نمایش درآمد، تلاش دارد این مدنیت باستانی ایران را به نمایش بگذارد. ناصر پویش، کارگردانِ مستند، میگوید «از سالها پیش در این فکر بودم که چگونه میتوان به ریشه و سرشتِ نخستِ تمدن ایرانی دست یافت. در سالهای ۸۲ و ۸۱ کمکم پس از مطالعات نسبتا زیاد، به این نتیجه رسیدم که شهر سوخته ممکن است پاسخ سوال من باشد.
قصه «شهر سوخته» از آن قصههای هزارتو و هزار لایه است. روایتهای متنوعی دارد و در میان باستانشناسان و پژوهشگران علوم انسانی نظرات موافق و مخالف فراوانی جریان دارد. برخیها یافتههای این سایت مهم را یکی از نشانههای عظمت ایران باستان در حوزه دانش، بهویژه پزشکی، میدانند و برخی دیگر این دادهها را اغراقآمیز و افسانه میپندارند. اما کارگردان مستند داستانی «شهر سوخته» از زاویهای دیگر به آن نگاه کرده. او به دنبال آوایی است که از اعماق زمین و از سدهها و هزارههای دور او را صدا میزند. او دنبال کشف مدنیتی است که به باور او امروز رنگ باختهاست. او قصد ساخت فیلم باستانشناسی ندارد. او دنبال جوهر زندگی و بنیان مدنیت انسان است، با مصداق مردم شهر باستانی «سوخته».