سلیقه عمومی یا کارشناسی؟

سلام

یکی از مسائل مهم در معماری و شهرسازی، نوع سلیقه‌ای است که تحت عنوان «سلیقه عمومی» در طرح‌ها و برنامه‌ها، با مقیاس‌های متفاوت اعمال می‌شود. در این میان، یک گلوگاه بسیار خطرناک و مهم هم هست‌که عنوانش «خواست مردم» است. امروز هم به لطف بسیاری از اتفاقات، بهادادن به خواست مردم خیلی مد شده. تقریبا همه مدیران شهری و دولتی، نهایت موفقیت خود را در برآوردن نیاز و خواست مردم اعلام می‌کنند. خواست مردم را راهنما و قطب‌نمای فعالیت خود می‌شمارند. طبیعی است هیچ‌کس شهامت آن را ندارد که خود را مخالف خواست مردم نشان دهد. ولی آیا درست است که مدیریت و برنامه‌ریزی شهری را خواست مردم و سلیقه عمومی مردم دیکته کند؟ مگر ظرایف برنامه‌ریزی و طراحی چیزی است که قابل تشخیص و پیشنهاد از طرف همه باشد؟ مگر برنامه‌ریزی و طراحی علم نیست؟ پس چگونه می‌توان خواست یا سلیقه مردم یا عموم را ملاک قرار داد برای طراحی و برنامه‌ریزی؟ آیا بخشی از این همه بلبشو و آشفتگی که در معماری و نمای شهری داریم، ناشی از اعمال خواست و سلیقه کارفرما نیست. کارفرمایانی که می‌خواستند «چیزی بسازند که تک باشد»؟

باید سلیقه عمومی بالا برود!

حتما بسیاری از ما، با اندک کنجکاوی، در شهر منظرهایی دیده‌ایم و می‌بینیم که تصورناپذیر است. مثلا در برخی کوچه‌ها و خیابان‌ها خانه‌هایی را می‌بینیم که نمای سرامیکی دارند. از نوع سرامیک‌هایی که در بدنه داخلی حمام‌و دستشویی استفاده می‌شود. چرا چنین نمایی زده می‌شود؟ آیا واقعا آن صاحبخانه محترم یا پیمانکار عزیز نمی‌داند نمای کوچه را نباید کاشی حمام کار کرد؟ آیا فقط به خاطر ارزانی آن نسبت به سنگ و مصالح احتمالی دیگر است؟ حتی اگر چنین باشد که نیست، مگر ارزانی یک کالا یا خدمات توجیه استفاده از آن است. آیا حاضریم میوه گندیده را به‌خاطر این‌که ارزان است بخوریم؟ آیا حاضریم لباس پاره و کهنه را به این دلیل که ارزان‌تر از لباس تازه و تمیز است بپوشیم؟ می‌شود؟ حتما چنین نیست.