سلام
هر کدام از ماها، با هر مکنت و مرتبتی که داشتهباشیم، تمام هموغم خود را مصروف راحتی و تربیت کودکانمان میکنیم. این یک امر جهانی است. در تمام دنیا کودک و سرنوشت او بر همه مسائل و معضلات سایه انداخته. امروز این موضوع چنان وسعت و عمقی یافته که شهرهای دوستدار کودک موردتوجه قرارگرفتهاند. امروز مطلوبیت و مناسببودن یک شهر را با مطلوبیت آن برای کودک میسنجند. میگویند «اگر شهر برای کودک مناسب و مطلوب باشد، حتما برای همه مطلوب خواهدبود». قبلترها برعکس بود. به صورت عام گفته میشداگر شهر برای همه مطلوب باشد، لابد برای کودکهم مطلوب خواهدبود. امروز شخصیت کودک، شخصیت محوری شهر است.
در محله هم چنین است. کودک محور محله است. آسایش و آرامش او معیار آرامش محله است. کودک از چند وجه محور محله قرار میگیرد. وجه اول، آسایش و امنیت او است. وجه دوم نقش کودک در ایجاد ارتباط خانوادهها باهم است. و وجوه دیگر. آنچه که امروز مورد بحث است، نقش کودک در ایجاد ارتباط بین اهالی محله و ارتقای انسجام و مودت بین خانوادهها است. یک مثال ساده: پدر یا مادر، فرزند خود را تا دم در مدرسه بدرقه میکند. در آن نقطه، به عمد یا به کنجکاوی، به داخل مدرسه و حیاط آن سرک میکشد. پدر یا مادر بچه دیگر نیز چنین میکند. و واکنش اینها به فضا و موقعیت مدرسه سبب و جرقه گپوگفت آنها باهم میشود. همین که پدر یا مادری نظر و حس خود را از فضا مطرح میکند، پدر یا مادر دیگری که در آنجا است واکنش نشان میدهد. واکنشی از سر دوستی و اظهارنظر همسایه با همسایه.
همین گپو گفت کوتاه سبب آشنایی بیشتر آنان باهم میشود. و هر روز این گفتگوهای کوچک تکرار میشود و ماههای اول مدرسه طی نشده، بسیاری از پدرومادرها باهم آشنا شدهاند و ارتباطشان از سلاموعلیک ساده به مراودات و دوستیها کشیدهاست. شاید جالب باشد این نکته را تاکید کنیم که امروز در عرف جامعهشناسی شهری، دمِ در مدرسهها به عنوان مکان و نقطه عطف ارتباط و تعامل محله تعریف میشود. حتی موضوع چنان جدی و مهم شده که در بسیاری از شهرهای عالم، معماری خاصی برای در ورودی و سردر مدرسهها پیشنهاد میشود. معماریِ فضای مکث و تعامل. دمِ درِ مدرسه باید فضایی دنج برای توقف چند دقیقهایِ پدران و مادران فراهم کند تا میل به توقف و آشنایی با همدیگر تقویت شود. فضایی برای مکث که امن و آشنا است و وجود کودک خانواده در پشت در مدرسه سبب انس و محبت آدمهای دم در میشود. آدمهایی که هریک عزیز دردانهای را تا آنجا بدرقه کرده و الان علاقمندند با پدر یا مادر دیگری که دردانهاش همبازی یا همکلاسی دردانه اوست آشنا شود. کودک محور محله است. محور آشنایی و مودت بین همسایه و هممحلهای ها. به همین سادگی.
نوشتهی بهروز مرباغی
سرمقاله نشریه اردیبهشت اودلاجان شماره ۹۶