سلام

در تمام شهرهای دنیا، به‌ ویژه در شهرهای تاریخی، مرکز شهر اهمیت زیادی دارد. عموما، مرکز شهر خاستگاه و نطفه اولیه شهر بوده و حافظه تاریخی شهر و مردم را شکل می‌دهد. از سوی دیگر، مرکز شهر، از نظر دسترسی‌ها، بهترین موقعیت را دارد و هر چهار گوشه شهر به یک‌سان به آن وصل می‌شود. معمولا، بازار اصلی شهر در همین نکته جغرافیایی است و بخش مهمی از ادارات و سازمان‌های دولتی و عمومی خدماتی هم در این‌جا متمرکز است.

در طول تاریخ، مرکز شهر محل اجتماعات و دورهمی‌های شهری بوده و اتفاقات مهم تاریخی در آن‌جا افتاده‌است. با این همه مزیت، متاسفانه، مراکز شهری بسیاری از شهرهای عالم، از جمله ایران، آن ارج و قرب لازم را که باید، ندارند. تهران، سمنان، تبریز و بسیاری از شهرهای تاریخی ایران چنین وضعی دارند. مرکز تاریخی شهر تهران که روزگاری محل سکونت و تردد بزرگان شهر بود، امروز، عموما، در تصرف انبارها و کارگاه‌های خرد است. طبق آمار موجود، حدود ۷۰ درصد پلاک‌های اودلاجان (اما‌زاده، اودلاجان میانی و اودلاجان غربی) در اشغال صنوف تولیدی است که به عنوان کارگاه یا انبار استفاده می‌شود. رسمی یا غیر رسمی.

طبیعتا، تولید و تجارت امر مذمومی نیست. مایه معاش و گذران زندگی است. ایراد به خالی‌شدن سکونت است نه صرف تولید و تجارت. در ادبیات شهرسازی، باور بر این است که فرهنگ در بافت مسکونی تولید و هویت می‌یابد نه در بافت اداری و تجاری. دلیل این باور آن است که در بافت مسکونی، حس تعلق مکان وجود دارد. فرد در آن زندگی می‌کند. امنیت خواب و خوراک او در خانه و در بافت مسکونی اتفاق می‌افتد و به همین خاطر فرد به محل زندگی خود تعلق خاطر بیشتری دارد تا به محل کار خود. بر این اساس است که گفته می‌شود بافت مسکونی است که تولید فرهنگ می‌کند.