سلام

نهادهای سنتی محله، در دهه‌های گذشته، رنگ و جلای خود را از دست داده‌اند و هنوز نهادهای معاصر جایگزین نشده‌اند. با این حال، اگر کمی به عقب برگردیم، متوجه مفصل‌هایی می‌شویم که واسطه نهادهای سنتی ومدرن به حساب می‌آمدند. هرچند که هنوز نهادهای نیرومند سنتی جایگاه خود را داشتند و رخ می‌نمودند. واقعیت آن است که مفهوم و نهادی چون ریش‌سفیدی، تقریبا، از دوره بعد از انقلاب مشروطیت، رو به افول نهاد و هرچه آبادی‌ها تبدیل به شهر می‌شدند، نفوذ ریش‌سفید و صلابت ریش‌سفیدی، رنگ می‌باخت.
نهادهای قضایی و حاکمیتی جدید که پس از ظهور پارلمان و امر تفکیک قوا در کشور جان گرفت، از همان ابتدا، چندان مورد اعتماد و وثوق مردم نبود و «عدلیه» چندان اسم با مسمایی نبود. هرچند در دوره‌هایی همین عدلیه، به اعتبار روسای خاص خود، تاثیری بسیار مهم در زندگی مدنی کشور گذاشت. ولی مردم چندان میانه‌ای با محکمه و قضاوت نداشتند. در چنین دوره برزخی و بلاتکلیفی است که برخی نهادها و سازمان‌ها نقش واسطه حل اختلاف بین اهالی محل داشتند. یکی از مهم‌ترین نهادها، مدرسه بود. به چندین علت، در دوره‌ای تقریبا طولانی، مدرسه و معلم مرجع قابل اعتماد مردم برای رفع‌ورجوع کدخدامنشی اختلافات بود. شاید مهم‌ترین دلیل این وجه از عملکرد مدرسه این بود که مدرسه نهادی حاکمیتی نبود. نهادی خدماتی بود که مردم با طیب خاطر فرزندان‌شان را به آن می‌سپردند که «تربیت شوند». وقتی مدرسه چنین جایگاهی دارد، پس معلم ومدیر مدرسه هم می‌تواند مرجع آشتی‌کنان یا حل اختلاف اهالی باشد. ضمن آن‌که معلم و مدیر مدرسه «سواددار» است و چیزهایی سرش می‌شود که آدم عادی استعدادش را ندارد.