تجلیل علیاصغر حکمت از میرعلیشیر نوائی، ۱۳۲۶
«باید گفت تجلیل و تعظیمی که در سنوات اخیر به عنایت دولت جماهیر شوروی درباره این شاعر (میرعلیشیر) به عمل آمده، نام او را یکبار دیگر در جهان مشهور ساختهاست. در آن کشور، بعد از انقلاب اکتبر، در هریک از ملل و جمهوریتها، تشویق خاصی نسبت به احیای ملیتها مبذول میدارند و هریک از آنها نسبت به مآثر و افتخارات تاریخی خود توجهی بهسزا مینمایند. از جمله رجال ادب و شعرای بزرگ ملی خویش را بسیار تجلیل مینمایند. به همین مناسبت در ازبکستان میرعلیشیر نوائی را که بانی و موسس ادبیات جغاتایی میباشد، مانند شاعر ملی آن کشور شناختهاند و او را در عداد «پوشکین» شاعر روس و «فاراس شواستکو» شاعر اوکراین و «شونا روستاولی» شاعر گرجستان قرار میدهند. بزرگترین تئاتر و اپرای تاشکندکه به تازگی بنای آن پایان یافته، به نام میرعلیشیر موسوم گشته، و در وسط تئاتر مجسمه نوایی قرار دارد. و نیر در همان شهر، در سال ۱۹۳۹ مجسمه بزرگی به نام او برپا کردهاند. و هم در همان سال، تمبر پستی به افتخار او انتشار یافت. اکنون آثار نوائی در صدهاهزار نسخه به زبان ازبکی و ترجمه آن به زبانهای روسی و دیگر السنه شوروی طبع و منتشر شدهاست. . . . این اوقات به مناسبت تصادف با پانصدمین سال تولد نوائی، هم در تاشکند و هم در مراکز خاورشناسی شوروی اقدامات عدیده و گوناگون برای تعمیم آثار او و معرفی مقام وی و طبع و تصحیح و مقابله نسخ خطی مولفات و ترجمه آنها به عمل میآید. تازهترین آثار منتشره، مثنوی فرهاد و شیرین اوست که «لئون پنکوفسکی» در سال ۱۹۴۶ ترجمه نموده و طبع شده؛ و بیست و پنج هزار نسخه از آن انتشار یافته. دیگر، کتاب «مکارم الاخلاق» تالیف «غیاثالدین خواند میر» است که «مطلباف» از فارسی به ترکی ترجمه نموده و در سال ۱۹۴۱ در تاشکند به طبع رسیده و از آن هزارها نسخه انتشار یافتهاست. این تجلیل و قدرشناسی از طرف ملت ازبکستان درباره این شاعر و گوینده روشنضمیر دانشمند موجب کمال شادی و مسرت خاطر عاشقان ادب در سراسر جهان میباشد».
نوائی؛ در باب میر نظامالدین علیشیر نوایی؛ علیاصغر حکمت؛ انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی؛ چاپ اول؛ ۱۳۲۶؛ ص ۳۰
(این کتاب، ۷۶ سال پیش چاپ شده. نشاندهنده حالوهوای فرهنگی آن دوران و تاثیر جریانات سیاسی بینالمللی بر هنر است)
