سلام

در علم اقتصاد، بحثی است درباره شیوه توزیع کالا. به‌ویژه در حوزه کالاهای مصرفی روزانه و خانگی. گفته می‌شود دو روش عمده توزیع کالا وجود دارد: مدرن و سنتی. آن‌چه که برای ماها آشناتر است، به خصوص برای اهالی شهرهای کوچک، شیوه توزیع سنتی است. به بقالی سر کوچه می‌رویم و سلام و علیکی با فروشنده می‌کنیم و یکی دو قلم جنس هم می‌خریم، به‌شوخی یا جدی، چانه هم می‌زنیم. معمولا اگر مدت اقامت و زندگی ما در آن محل زیاد باشد، همین فروشنده یا بقال، تبدیل به جعبه اخبار ما هم می‌شود. و اگر مثلا قصد فروش خانه را داشته‌باشیم، اول به او اطلاع می‌دهیم. خلاصه، در رابطه ساده خرید از بقالی محل، اتفاقات دیگری هم می‌افتد که از جنس فرهنگی و اجتماعی است. حتی ممکن است روزی به این بقال عزیز بگوییم که من و همسرم امروز کمی دیر می‌رسیم خانه، اگر کودک‌مان آمد این‌جا اجازه دهید جلو مغازه یا حتی داخل مغازه بنشیند تا ما بیاییم! در این شیوه سنتی، بقال و مغازه‌دار محل تبدیل به یکی از حلقه‌های زنجیره اجتماعی ما می‌شود. ساده‌تر بگوییم: در این شیوه ما با یک انسان طرف هستیم. یک شخص مشخص.

اما در روش توزیع مدرن، که فعلا در قالب فروشگاه‌های بزرگ و مال و هایپرمارکت نمود دارد، ما با سیستمی کاملا تعریف‌شده و غیر شخصی مواجه هستیم. وارد فروشگاه می‌شویم سبد کالا را برمی‌داریم، دور می‌زنیم، پرش می‌کنیم و می‌آئیم دم صندوق، کارت می‌کشیم و می‌آییم بیرون! تمام! ن

نه آن فروشنده ما را می‌شناسد نه ما اورا. چه بسا هرچند وقت یک‌بار عوض شوند و ما با کسان تازه‌ای روبرو باشیم. این روش توزیع مزایایی دارد که در روش سنتی نیست. از جمله این‌که تنوع کالایی بسیار بیش از یک بقالی دارد و لازم نیست برای خرید مایحتاج روزانه خانه به چند بقالی و مغازه مراجعه کنیم، همه در زیر یک سقف وجود دارد. مزیت دیگری که دارد، نیاز و اجازه چانه‌زنی ندارد. کالا با قیمتی‌که توسط بارکدمشخص می‌شود فروخته می‌شودو نه فروشنده حق دارد کم‌وزیادش کند نه حتی مالک فروشگاه. نظام ورود و خروج پول چنان سیستمی و برنامه‌دار است که اگر رقم کشیده‌شده از کارت با رقم فاکتور یکی نباشد، صندق قفل می‌شود! بدین‌ترتیب، اگر در روش سنتی چانه‌زدن با بقال محله نوعی مزیت بود و بستری برای رابطه فرهنگی و اجتماعی به حساب می‌آمد در روش مدرن، عکس آن صادق است. تکلیف خریدار و فروشنده را نه آدم‌ها بل سیستم روشن می‌کند. با آدم سروکار نداریم با ماشین سروکار داریم. حالا، در چنین شرایطی، چگونه می‌توانیم خط و ربط خودمان را با نوع روش توزیع کالا روشن کنیم؟ مزیت کدام روش بیشتر است؟ صرفنظر از خواست و سلیقه ما، کدام روش تداوم خواهدداشت و کدام‌یک رو به افول است. از آن مهم‌تر، در مقیاس محله و کوچه، کدام رووش توزیع می‌تواند مثبت‌تر باشد؟

بهروز مرباغی
سرمقاله نشریه اردیبهشت اودلاجان شماره ۱۷۶

0
لطفا اگر نظری دارید برای ما ارسال کنیدx