سلام

یکی‌از مهم‌ترین اصول و پایه‌های تداوم مدنیت در یک جامعه، تداوم و استمرار نهادهای مدنی و مردم‌نهاد است. این نهادها می‌توانند کاملا مدنی و غیرسیاسی باشند یا پیرو و مبلغ مشرب سیاسی، آیینی و اجتماعی‌خاص. این‌ها اگرتداوم داشته‌باشند می‌تواننددر شکل‌گیری رفتار اجتماعی مردم تاثیرگذارباشند. این موضوع صرفا درمورد نهادها و سازمان‌ها نیست. در بازار و صنعت هم چنین است. اگر فلان کارخانه صنعتی بزرگ اروپایی دربه‌در دنبال پیداکردن اولین محصول خود در هرنقطه عالم و آوردنش به نمایشگاه خود است، می‌خواهد سابقه و تداوم تاریخی خود را اثبات کند. در همین کشور خودمان تلاش آلمان‌ها و چک‌ها برای خریدن ماشین‌آلات نساجی قدیمی نصب‌شده در صنایع نساجی شاهی و گرمسار موید همین نکته است. در بازار هم ما شاهد ثمرات استمرار حضور و رفتار بازاریان هستیم. در همین بازار تهران، مثل در حوزه فرش یا پسته، تقریبا تمام بازرگانان ریشه‌دار و قدیمی توانستند از تمام سنگلاخ‌ها و محدودیت‌های سال‌های اخیر عبور کنند و بازار جهانی خود را حفظ کنند. بسیاری از تازه‌کارها که فکر می‌کردند کار به همین راحتی است و در این بازار پول پارو می‌کنند، ورشکسته شدند و دارایی‌شان را باختند ولی آنانی که بصورت فامیلی یا موروثی در این رشته هستند از همه سیلاب‌های انقلاب و جنگ و زلزله و دیگر بلایای طبیعی و انسانی گذشتند و کارشان را ادامه دادند. امروز در جامعه ما، نهادهای مدنی ریشه‌دار که بتوانند درمان‌هایی برای دردهای امروز بدهند کم هستند یا حتی نیستند.

درست است که نهادهای سنتی نیرومندی در جامعه وجود دارند ولی برای تاثیرگذاری بر رفتار اجتماعی مردم نهادهایی لازم است که متناسب با شرایط ملی و جهانی معاصر فکر و سنت جدیدی را ارائه کنند. چگونه می‌توان چنین کرد؟

در تمام طول تاریخ، حلقه‌های راهبری در بین مردم و به صورت کاملا آزاد و غیردستوری شکل می‌گرفته. این‌ها وظیفه هدایت افراد پشت سر خود را داشتند. امروز آن نهادها تبدیل به سازمان‌های مردم‌نهاد شده‌اند. متناسب‌با روش‌های نوین ارتباطات، این سازمان‌ها می‌توانند با انتشار نظرات و تبادل آرا بین اعضای خود انسجام فکر و عمل در میان آن‌ها ایجاد کنند و مردم را از یک توده بی‌شکل تبدیل به گروه‌های منسجم و یک‌پارچه کنند. خوشبختانه در ایران در دهه‌های اخیر نهادهایی را شاهد هستیم که عمر فعالیت‌شان از دو یا سه دهه فراتر رفته و رفتار دموکراتیک سازمانی را هم مراعات کرده‌اند. وقتی فلان سازمان مردم‌نهاد در شهر کوچک سیراف با محوریت نگاه‌بانی و ارتقای ارزش ‌های میراث فرهنگی و ملی می‌تواند بیستمین سال تولدش را جشن بگیرد، یا فلان انجمن معماری بیست‌وچندمین سال فعالیت سالم و مفید خود را طی می‌کند می‌توان امیدوار بودکه جامعه مدنی این کشور راه ثواب در پیش دارد.

بهروز مرباغی
سرمقاله نشریه اردیبهشت اودلاجان شماره ۲۵۳

0
لطفا اگر نظری دارید برای ما ارسال کنیدx