عیار مشروطه آرشیو - موسسه فرهنگی هنری اردیبهشت عودلاجان

گزارش مستند عیار مشروطه

صدونوزده سال پس از صدور فرمان مشروطه، تماشای مستند زیبای «عیار مشروطه» از محمود یارمحمدلو مغتنم بود. در یکصدو شصت‌وسومین شب فیلم خانه اردیبهشت اودلاجان. یارمحمدلو در ابتدای نشست، به چند خاطره کوتاه خود اشاره می‌کند که هریک تلنگری بوده برای فیلم‌سازکه به سمت ساخت یک مستند اندر احوالات مشروطه و مشروطه‌چیان برود. ازجمله توصیه زنده‌یاد اکبر عالمی. ابتدا علاقمند می‌شود در حوزه پژوهش واردشود ولی سپس فرصتی پیش‌می‌آید دست به ساخت مستند بزند. عنوان فیلم او عیارِ مشروطه است. ستارخان یک عیار است. تقریبا مثل بسیاری از عباران خوش‌نام تاریخ که از بتن جامعه زاییده و روییده می‌شوند و بر عادات‌و رسومات جامعه متصلب شورش می‌کنندو در بزنگاه تاریخ ممکن‌است تبدیل به قهرمان شوند. در طول فیلم این تحول را شاهد هستیم. و یکی از کارشناسانِ طرفِ گفتگو زیبا و سلیس اعلام می‌کند جنبش مشروطه‌خواهی بود که ستارخان عیار را به یک انقلابی تبدیل می‌کند و می‌شود «سردار ملی».

مستند عیار مشروطه

گزاره معروفی است که «وقتی گذشته نزدیک خود را نمی‌شناسیم، صحبت از کوروش و داریوش لقلقه است». جنبش مشروطه‌خواهی از آن بزنگاه‌های مهم گذشته نزدیک ما است. سراداران و عیاران برجسته داشت و نظریه‌پردازان وطن‌دوست بسیار. شناخت این بخش از تاریخ معاصر از واجبات است. محمود یارمحمدلو، با پرداختن به زندگی ستارخان، سردار ملی، گوشه‌ای از این تاریخ پرتلاطم را به تصویر کشیده. فیلم «عیار مشروطه» روایت‌‌گر بخشی از تاریخ مشروطه و زندگی ستارخان است. ستارخان روستازاده‌ای عادی بود، جنبش مشروطه‌خواهی بود که ابریشم وجودی او را برکشید و از او یک سردار ملی ساخت. ماه‌ها و سال‌های آخر زندگی ستارخان چندان خوشایند نبود. در شان این سردار بزرگ نبود که چنان وضعی را تحمل کند. به باور برخی از پژوهشگران، او که قهرمان مبارزه بود، مقهور سیاست‌بازان شد. به هرحال، مرور زندگی این چهره بزرگ ملی، فرصتی است برای آشنایی با گوشه‌ای از گذشته نزدیک.