توطئه از داخل آذربایجان!
«از طریق یک آمریکایی که سمت رسمی ندارد، از توطئهای مطلع شدهام که برخی از سران کرد و مالکین آذربایجانی برای سرنگونی حکومت دموکراتها در آذربایجان در تهیه و تدارک هستند. ژنرال حسن مقدم (استاندار سابق آذربایجان)، امیر اسعد (یکی از سران ایل دهبوکری) و بزرگ ابراهیمی مالک ثروتمند ماکو از جمله کسانی هستند که گفته میشود در این امر دست دارند. این اطلاعات به درخواست مقدم و با تلویح این نکته به من منتقل شد که از حمایت آمریکا استقبال خواهدشد. البته پیغام دادم که دولت آمریکا با مسائلی داخلی از این دست، هیچگونه ارتباطی نمیتواند داشتهباشد. بر اساس اطلاعاتی که دارم، برنامه بسیار پرطول و تفصیل است و در آن یک شورش هماهنگ دهبوکری، هرکی، شکاک و دیگر عشایر کرد به اتفاق شاهسونهای شمال تعبیه شده است. همکاری اهالی شهرهای عمده آذربایجان نیز مورد نظر است. در خلال این عملیات هم «جمهوری کرد» مهاباد تسویه خواهدشد و هم تشکیلات دموکراتها در تبریز. ترتیبی داده خواهدشد که در پی تصرف هر نقطه استراتژیک، نیروهای ارتش ایران در آن نقاط مستقر گردند.
به من اظهار شدهاست، از آنجایی که نخستوزیر قوام با یک چنین برنامهای همراهی نخواهدکرد، لازم است که شاه او را برکنار کند. از جمله کسانی که برای جایگزینی او پیشنهاد شدهاست، حکیمی است (که ممکن است خودش نیز در این توطئه دست داشتهباشد) و علی منصور. اگرچه نحوه نسبتا مستقیم اطلاعاتی که در اختیار دارم مرا به این تصور رهنمون میسازد که توطئهای از این دست، عملا در جریان است ولی شخصا فکر نمیکنم امید موفقیت چندانی داشتهباشد. احتمال آن که پیش از فرارسیدن زمان عمل او برود بسیار است و اگر هم چنین اتفاقی نیفتد، تصور نمیکنم این گروههای درگیر که از تجربه یک همکاری پیشین با یکدیگر یا اصولا با هرکس دیگر، تجربه چندانی ندارند، بتوانند از عهده چنین برنامهای برآیند.»
کردها و فرقه دموکرات آذربایجان؛ گزارشهاییاز کنسولگری آمریکا؛ ترجمه کاوه بیات؛ نشر شیرازه ؛ چاپ دوم؛ ۱۴۰۲؛ ص ۶۰
(قصه فرقه دموکرات آذربایجان و همینطور کردها، هنوز هم ناگفته بسیار دارد. این کتاب یکی از منابع خوب در این زمین است.)
