سلام
در تطور ساختار شهرداریها در جهان، پس از دورانی که شهرداریها حاکمیتی بودند، کمکم، خصلت خدماتی پیدا کردند. در این مرحله شهرداریها نماینده دولت نیستند. گزیده مستقیم یا غیرمستقیم مردم شهر هستند و به مردم پاسخ میدهند. برای واضحتر شدن این عنوان، میتوانیم بگوییم شهرداریها مستخدم مردم هستند. مردم شهر اینها را انتخاب میکنند، دستمزد میدهند تا خدمات مشخصی را به انجام برسانند. برای تحقق این امر، شهردار منتخب باید چند ویژگی و مهارت داشتهباشد. ویژگیهایش، عام هستند. مثلا باید خوشنام باشد و مقبولیت بین مردم داشتهباشد. دستپاک باشد. علیل و معلول نباشد و از این حرفها. اینها ویژگیعام هستند برای هر شخصیتی که وارد مدیریت شهری یا کشوری میشود. اما مهارتها برای هر سمت و پستی متناسب با آن باید باشد. در شهرداری خدماتی، شهردار باید به علم شهرسازی آشنا باشد. در بهترین حالت باید شهرساز باشد. یا معمار. واقعیت آن است که شهرسازی یک علم است و باید آموختهشود. یکی از مشکلات شهرهای امروز ما، عموما، ناشی از آن است که شهرداران ما دانش شهرسازی ندارند. بر حسب تمایلات مخاطب یا صلاحدید خود عمل میکنند. مثلا مردم یک محله گله میکنند که دسترسی راحت به میوه و سبزیجات ندارند، شهردار دستور ساخت بازار میوه و ترهبار میدهد بدون آنکه محاسبه کند ظرفیت محله چقدر است و توان مالی مردم در چه مقیاسی است.
یا در مقابل درخواست تقریبا همیشگی و عمومی مردم که «فضای سبز میخواهیم» اقدام به راهاندازی بوستانهای محلهای میکنند، بیآنکه مطالعه کنند این بوستان آیا امنیت محله را تحت تاثیر قرار میدهد یا نه. بنابراین، داشتن دانش شهرسازی برای یک شهردار موفق خدماتی ضروری است. اما، این تمام قصه نیست. داشتن دانش شهرسازی این اجازه را به شهردار نمیدهد که طرحهای شهری را خودش طراحی و اجرا کند. شهردار موظف است طرح را به مشاور و متخصص شهرسازی دارای مجوز لازم از مراجع رسمی واگذار کند. داشتن دانش شهرسازی کمک میکند شهردار طرح را درست بفهمد و نظرات درست ارائه کند. به عبارت دیگر، شهردار، حتی اگر بهترین شهرساز کشور هم باشد، وقتی بر صندلی شهرداری نشسته، یک مدیر است نه یک شهرساز. ولی مدیری که زبان شهرساز و معمار را میفهمد و میتواند به صورت منطقی با طرح برخورد کند. بنابراین، اگر بخواهیم بحث شهرداری «خدماتی»را جمع کنیم، چنین میشود: دورهای از تطور ساختار شهرداریها است که شهردار از طرف مردم شهر و نه از جانب حکومت انتخاب میشود و در استخدام مردم شهر است و موظف است خدمات مشخصی را در دوره مدیریت خود انجام دهد و بابت آن حقوق دهد. برای انجام درست این ماموریت، شهردار باید دانش مناسب شهرسازی و معماری داشتهباشد.